Lowensteyn Family

De geschiedenis van Jan Simon Löwensteyn (1850) zoals die werd verzameld en geschreven door Jan Simon Löwensteyn (1887).

Dit is een uittreksel. De weggelaten gegevens hebben voornamelijk betrekking op de familie van moeders kant.

Toen in 1927 Jan Simon Löwensteyn (21/10/1850) op 77 jarige leeftijd een aanvang maakte met zijn naspeuringen naar de herkomst van zijn naam, kon hij niet vermoeden, dat dit werk later zoveel uitbreiding zou ondergaan. Hij vatte het werk op als tijdpassering, zonder direkt de bedoeling te hebben een volledige genealogie op te bouwen en alleen om er achter te kamen waar die Duitse naam eigenlijk zijn oorsprong vand... (Beschrijft het onderzoek van J.S.L.) De leeftijd van Jan Simon was bovendien een bezwaar voor verdere en uitgebreidere nasporingen, waardoor deze werden gestaakt. Zo bleef het begonnen werk liggen, totdat in 1943, na het overlijden van Beertje Tromp (echtgenote van Jan Simon) door hun kinderen het verlangen werd kenbaar gemaakt, ook eens te trachten iets omtrent de herkomst van de naam Tromp te weten te komen. Er waren nog enkele herinneringen, die bij de kinderen (Ida Jan, Koenraad, Cornelia en Magdalena) in het geheugen waren gebleven, maar deze waren vaag en niet zo volledig. Doordat er zo laat begonnen was met het aantekenen van die herinneringen en met het opsporen van data en gebeurtenissen in de families was veel ervan in de vergetelheid geraakt... Het geheugen van hun vader, die toen 93 jaar oud was, bleek nog goed genoeg.... waardoor vele duistere gegevens werden verhelderd...

Jan Simon L. werd op 21 october 1850 te Terneuzen geboren als eerste zoon van Jacob L. en Ida Maria Kivits. Daar zijn moeder R.K. was, werd hij R.K. gedoopt en opgevoed bij zijn grootvader Jan Simon Kivits, gehuwd met Helena Malotaux, die te Kralingen woonden. Jan S. Kivits was na zijn pensionering als sergeant. majoor der Infanterie te Kralingen werkzaam op een oliemolen. Jan Simon L. weet nog van zijn jeugd in Kralingen en herinnert zich de molen nog, als hij beschrijft hoe hij op een zekere dag in die molen spelende, tussen de pletters viel. Het ongeluk liep echter goed af. Tot zijn zevende jaar verbleef hij bij zijn grootouders en ging te Kralingen op school. Toen in 1857 zijn grootvader overleed, keerde Jan S. in de ouderlijke woning terug. Zijn vader Jacob lag toen als sergeant. majoor bij de vestingsartillerie in garnizoen te Vlissingen. Niet lang daarna werd hij echter overgeplaatst naar Breda en Jan S. herinnert zich nog de verhuizing per schip, waar allen in het bekalkte ruim waren verzameld. Het gezin bestond toen uit de ouders en de kinderen: Jan Simon, Coenraad, Nicolaas Henri en Helena Jacoba. In 1865 vinden we het gezin te Bergen op Zoom, waar Jacob toen in garnizoen lag. Het gezin woonde toen o.a. in de kazerne "op de Korenmarkt" op twee kamers, die gelegen waren boven de latere onderofficierskeuken en ook in het wacht gebouw aan de voormalige Boschpoort (B.o.Z. was toen nog gedeeltelijk vesting). In die dagen was het bureau van de Compagnies Commandant in de woning van de sergeant. majoor Jacob L. gevestigd en wel in de huiskamer van het gezin, zodat de kapitein in die huiskamer de stukken afdeed en zelfs straffen uitdeelde aan de daarvoor in aanmerking komende onderhorigen.

In die tijd (1864-1867) woonde in B.o.Z. het gezin van Petrus Johannes v.d. Ven, zijn vrouw Ida Malotaux en hun dochter ClasinaIda, die gehuwd was met Josephus Carolus Veraart. P.J.v.d.V. was winkelier geweest en beoefende de muziek. Hij rentenierde (na het overdoen van zijn zaak aan zijn kleinzoon M.L.G. Hellemons) op villa "Zomerlust" (de latere villa Confraat aan de Wouwseweg tussen de speeltuinen "Bloemkool" en "De Ketel". De villa, die van hout was opgetrokken is later afgebrand. P.J.v.d.V. was via zijn vrouw Ida Malotaux geparenteerd aan de fam. Jacob Löwensteyn/Kivits, de ouders van Jan Simon. Haar dochter Clasina Ida, die Jan S. heel goed heeft gekend, staat eigenaardig genoeg in de Burgerlijke Stand hier en daar vermeld met de naam Sophie Ida en Jan S. noemde haar uitsluitend Sophie. Clasina Ida was dus een nicht van I.M. Kivits en een oudtante van Jan S. Jan S. noemde P.J.v.d.V. "grootvader" en Ida Malotaux "tante"....

In de villa "Zomerlust" heeft Jan S. vaak gespeeld en ook dikwijls werkjes verricht, o.a. het met nicotine bestuiven van de planten, wat overigens niet zonder gevaar was, want op zekere dag werd hij door nicotine dampen bedwelmd in de serre gevonden. Ook dit ongeluk liep gelukkig goed af. Als Jan S. zo op de villa bij zij I n "grootvader" en "tante" Ida verbleef werd hij vaak onthaald. Tante Ida was een echte "Bergse" en kon hem wel een in echt Bergs dialekt roepen. Haar zuster Helena, de werkelijk grootmoeder van Jan S. sprak het trouwens ook en kon hem, als hij wat lang wegbleef, weleens roepen: "Goskristes jonge warzittetog". Grootvader v.d.V. was een grappenmaker en nam de jeugdige Jan S. er wel eens tussen b.v. als er gebakken vis op tafel kwam. Als Jan S. dan zijn vis begon te eten, bleek de onderste helft van de vis reeds kaal te zijn... In die tijd bezocht Jan S. met zijn vader Jacob een aangetrouwde oom te Amsterdam, Cornelis Hendrik Schols, die gehuwd was met een zuster van Jacob, n.l. Gesina Martha. L. Schols was Commandeur op de Marinewerf te Amsterdam en zou later naar Amerika vertrekken... Jan S. vertelt, dat hij, toen dit afscheid bezoek gebracht werd, ongeveer 14 jaar oud was. (Bij nasporingen naar de geboorte en huwelijk van Schols en Gesina Martha is echter gebleken dat deze in 1859 met 4 kinderen in Gouda zijn gaan wonen en dat Gesina daar op 30 September 1859 overleed. Het gezin is daarna met 3 kinderen (Schols was in 1860 voor de 2e maal gehuwd met T.S. Dijkstra) weer naar Amsterdam vertrokken en is in 1865 naar de V.S. gegaan. Jan S. moet zich op dit punt dus vergist hebben of hij moet niet beter geweten hebben dan dat de 2e vrouw van Schols zijn tante Gesina was, of hij moet veel jonger geweest zijn toen hij dat bezoek bracht en het vertrek naar Amerika toen uitgesteld.

[Commentaar Peter Lowensteyn 17 september 2007: Veel van het bovenstaande over Cornelis Hendrik Schols klopt, maar de datum van emigratie was 1869. Ook was hij geen Commandeur op de Marinewerf maar gewoon een scheepstimmerman]

Toen Jan S. in 1865, 15 jaar oud was, ging hij in militaire dienst en lag in garnizoen te B.o.Z. en werd in 1868, nadat hij tot korporaal was bevorderd, overgeplaatst naar Vlissingen. Zijn vader was in 1867 gepensioneerd en werd in 1873 brugwachter in 0. en W. Souburg. Uit zijn korporaals tijd (1868-1871)herinnert hij zich nog zijn wachtdiensten op fort "Rammekens" en het water halen in de Marinierskazerne te Vlissingen over de Westdijk. Een boulevard was er toen nog niet.

Jan S. zijn broer Coenraad was bij de marine in dienst getreden en in 1869 op terugreis van Singapore naar Batavia overboord geslagen en verdronken. Zijn 2e broer Nicolaas Henri werd schrijver bij de N.O.I. Comp. en is in 1873 te Bandjermassin overladen. Op 6 April 1871 werd Jan S. bevorderd tot sergeant. en in I873 tot foerier. In 1877 kwam de moeder van Jan S. te 0. en W. Souburg te overlijden. Het huishouden werd bij tijden waargenomen door Catharina Cornelia Kivits,(ongehuwd zuster van Jan Simon Kivits en schoonvader van Jacob L. en dus een achter tante van Jan S.) en door zijn zuster Helena Jacoba, die in 1878 huwde met sergeant. maj. Bekker. Tante Catharina overleed in 1885...

Jan S. was in 1878 sergeant. maj. geworden. In 1879 bezocht hij met zijn vader Jacob, Amsterdam, waar een halfbroer van zijn vader, Egbert L. in de Laurierstraat woonde. Deze oom (Jan S. noemde hem oom Bart) was instrument maker en vierde toen z'n 25 jarige huwelijksfeest. Dit feest, zo vertelt Jan S., was echt Amsterdams op touw gezet en was volgens toenmalige begrippen nogal kostbaar. Er was ook aanwezig een dochter van Oom Jan, n.l. Maria, die zo'n beetje als a.s. echtgenote van Jan S. werd gedoodverfd. Jan S. had echter weinig ambitie in dit huwelijk ook al omdat dit voor hem een dure geschiedenis zou worden, gezien het kostbare feest van de 25 jarige bruiloft van oom Bart. Maria huwde later met Verschoor uit Tholen. (Eigenaardig is, dat Jan S. altijd zei, dat ze met Pot uit Tholen was gehuwd).

Omstreeks 1880 maakte Jan S. kennis met Geertje Tromp... Op 4 maart 1881 huwden zij te 0. en W. Souburg. Het huwelijk werd bevestigd in N.H.kerk aldaar. Bij het uitstappen uit de trouwkoets verstuikte de bruid haar enkel en moest hinkend de kerk binnen. Dit feit hebben bruid en bruidegom tot hun laatste levensdagen herinnerd. Bij de voltrekking van het kerkelijke huwelijk werd hun door de Kerkeraad een Bijbel overhandigd, die thans in het bezit is van hun oudste zoon Jan Simon (1887). (Via de 2e zoon Koenraad is de bijbel nu (1983) in het bezit van Mia Cornelia, de jongste dochter van Koenraad (1890)). Nadat het huwelijk voltrokken was ging de trouwstoet, bestaande uit een trouwkoets, welwillend beschikbaar gesteld door kennissen in het dorp, gevolgd door Walcherse boerenhuifwagens, waarin familieleden en genodigden, in volle draf naar het ouderlijk huis (de brugwachterswoning) waar het feest werd voortgezet. Hierbij was de moeder van de bruid (Geertje Kuyper) ook aanwezig. De officiële getuigen voor de bruidegom waren Jan Antonie Zeegelaar en Carel Petrus Nicolaas Obbes. De burgemeester van 0. en W. Bouburg, Jhr. Paspoort van Grijpskerke, voltrok het huwelijk.

Kort na hun huwelijk vinden we het echtpaar in 1882 te Bergen op Zoom, waar zij in het Spinhuis wonen en waar hun eerste kind, Ida Maria is geboren. Jan S. had een tijdlang tot Compagnies Commandant de kapitein Prins Adelberth de Bourbon. Onder de nagelaten papieren van Jan S. komt een inlichting uit het Bevolkingsregister van B.o.Z. voor betreffende het overlijden van deze prins. Daaruit blijkt dat deze de zoon was van Charles Louis de Bourbon en Johanna Einert. Senoemde Adelberth was dus een zoon van de bekende Naundorf, die zich uitgaf voor Louis XVII, die in 1795 uit de Temple ontvlucht zou zijn. Een portret van Prins Adelberth benevens van zijn 3 zoons bevinden zich in de kollektie van Jan S... Jan S. weet nog te vertellen van een bezoek aan Prins Adelberth te B.o.Z. door ene duchesse d'Angouleme en ook door een Franse pater. Deze laatste bood toen aan de Prins een vaantje aan, terwijl Jan S. aan de pater werd voorgesteld met de woorden: "Mon secretaire". La duchesse d'Angouleme logeerde toen in het hotel "De Prins van Luik" in de Steenbergsestraat te B.o.Z... Prins Adelberth was voor zijn sergeant. maj. niet zo kwaad. Jan S. roemde hem zeer en vertelt dat hij bij de geboorte van een kind onder zijn papieren op de schrijftafel een biljet van f 10,00 vond. Bij de geboorte van een tweede kind werd het bedrag zelfs verdubbeld...

In 1883 verhuisde het gezin van Jan S. naar de Wouwsestraat en woonde op een bovenhuis.... Daar breidde het gezin zich uit met een tweeling, die echter overleed.

In 1886 overleed de vader van Jan S. te Vlissingen. Jan S. herinnerde zich nog dat zijn vader op zijn ziekbed zei: "Jan mijn paspoort is getekend" en om een sigaar vroeg, die Jan zich haastte om te halen. In datzelfde jaar overleed te B.o.Z. ook de "grootvader" P.J.v.d.Ven. Jan S. is als enigste familielid met de kleinzoon Hellemons bij de begrafenis geweest. Als bijzonderheid vertelt hij, dat voor de kist werd gesloten, de dochter Sophie v.d. Ven nog even de dode liet zien en dat zij de klarinet van haar vader bij hem in de kist legde. P.J. v.d. Ven was muziekmeester geweest. De begrafenissstoet ging regelrecht van het sterfhuis naar het kerkhof en niet naar de R.K.kerk zoals gebruikelijk was. Vermoedelijk kwam dit omdat v.d.Ven vrijmetselaar t4as geweest, met de graad van broeder-muzikant...

Na verscheidene jaren in de Wouwsestraat te hebben gewoond, verhuisde het gezin naar de Goudenbloemstraat en kwam te wonen in het huis dat vroeger toebehoorde aan een oom van de grootmoeder van Jan S. (Helena Malotaux) ... Het huis was royaal ingericht met marmeren gangen en dikke koperen leuningen en vereiste veel onderhoud. Nadien verhuisde het gezin naar de Wassenaarstraat 1898. In die jaren +1898 kwam de fiets in de mode en het duurde niet lang of Jan S. had zo'n ding en leerde fietsen. Sedert die tijd is hij een hartstochttelijk fietser gebleven tot zijn 90ste verjaardag. Toen werd onder de Duitse bezetting in 1940 zijn fiets gevorderd en daar was hij niet erg over te spreken.

Toen Jan S. in 1900 met pensioen ging werd hij benoemd tot administrateur van het Garnizoens Kledingsmagazijn en verhuisde met het gezin naar de Potterstraat S93 waar het magazijn gevestigd was in het Provoostgebouw. Hij woonde daar tot 1914 toen Jan S. bij de mobilisatie naar Amsterdam werd overgeplaatst, terwijl het gezin in B.o.Z. bleef wonen. Bij de gelegenheid van de demobilisatie in 1918 was voor Jan S. het ogenblik gekomen om van zijn welverdiende rust te gaan genieten. In dat jaar had hij 54 dienstjaren achter de rug... Toch bracht hij zijn dagen niet in ledigheid door. Altijd was hij in de weer. Hij maakte zijn dagelijkse fietstochtjes en knutselde veel. Omstreeks die tijd was hij lid van het B.o.Z. se mannenkoor, waarvan hij (zoals uit een brief blijkt, die Constant Gijzen, ook een lid, schreef bij het overlijden van Jan S. in 1944) de ironische dichter en steunpilaar van de humor bij de St. Ceciliafeesten, die ieder jaar werden gehouden... Knutselen deed hij graag en van schepen had hij veel verstand. Dat had hij te Vlissingen geleerd en de tuigage van schoeners, brikken, en barken was hem net zo goed bekend als de zeelui die de schepen bemanden. Lange jaren is Jan S. vrijmetselaar geweest en hij had de graad van meester van eer. Bij zijn bevordering tot die graad werd hem door de leden der Loge l'Inseparable te B.o.Z. een zilveren troffeltje aangeboden... Hij was de man die nieuwe leden aan een onderzoek onderwerpen moest, alvorens ze werden toegelaten en zijn oordeel van gezaghebbend. Een voorstel om hem tot voorzitter te benoemen van genoemde Loge heeft hij afgewezen omdat hij zijn hoge leeftijd daarvoor een bezwaar achtte. Een grote uitgebreide vriendenkring onder zijn geestverwanten was het gevolg van zijn onbesproken overtuiging op maconnerisch gebied, waar hij tot aan zijn dood trouw is gebleven. De Duitse bezetting en de vervolging van de vrijmetselarij greep hem dan ook diep aan en hij heeft zich daar zeer gegriefd door gevoeld. De laatste jaren van zijn leven woonde hij met echtgenote en jongste dochter Magdalena in de Antwerpsestraat 9a. Vlak voor zijn dood in 1944, terwijl hij in de kamer op bed lag en door zijn jongste dochter verzorgd werd, kwam er een Duitse kolonne door de straat gemarcheerd. Toen hij het laarzen gestamp hoorde zei hij: "Zijn die rot moffen nou nog niet weg".